Ինչպե՞ս է մարքեթինգն աշխատում նորաձևության ոլորտում. մասնագիտական բացառիկ դասընթաց․ Աննա Սալոմե

Նորաձևության մարքեթինգի մասնագետ Աննա Սալոմե

-Պարադոքսալ չէ՞ հնչում մարքեթինգը նորաձևության ոլորտում. չէ՞ որ այն ինչ նորաձև է, ենթադրվում է, որ նաև բավականաչափ ճանաչված ու տարածված է:

— Նորաձևությունն ամբողջությամբ մարքեթինգ է: Ի տարբերություն մյուս ոլորտների` նորաձևության մեջ գրեթե բոլոր պահանջմունքներն արհեստածին են և ստեղծովի. բացի հագուստի այն նվազագույն քանակը, որ լուծում է ցրտից պաշտպանվելու, մերկությունը ծածկելու պահանջմունքը, մնացած ամեն ինչն ունենալու պահանջը մարքեթինգի մասնագետների ձեռքի աշխատանքն է:  Մարքեթինգի մասնագետներն աշխատում են, որ մեզ մոտ թերարժեքության բարդույթ, դժբախտության զգացողություն առաջանա այս կամ այն նորաձև իրը չունենալու պատճառով:

Մենք տեսնում ենք ինչ-որ հագուստ, կոշիկ կամ աքսեսուար, մեզ մոտ առաջանում են տարօրինակ էմոցիաներ, մենք նեղվում ենք, վատ ենք զգում, որ կողքինն ունի դրանից, իսկ մենք` ոչ: Սրանք էմոցիաներ են, որոնց վրա էլ հենց աշխատում են նորաձևության մարքեթինգի մասնագետները և ստեղծում պահանջմունքներ, որ կարող էիք և չունենալ: Ոչ միայն նորաձևությունում, այլև մյուս բիզնեսներում, չկա բրենդ, որ մարքեթինգի արդյունք չէ: Նորաձևության մեջ մի քիչ ավելի բարդ է…

— Որքանո՞վ է հեշտ այս ոլորտում մարքեթինգային քաղաքականություն վարելը, եթե հաշվի առնենք, որ մարդկանց ճաշակները տարբեր են և ամեն ինչ ունիվերսալ լինել ուղղակի չի կարող, հետևաբար թիրախային շրջանակը նեղանում է:

-Նորաձևության սոցիոլոգիան մատնանշում է, որ նորաձևությունն առաջացել է շատ-շատ հին ժամանակներում`հասարակության հիերարխիկ բաժանմանը զուգահեռ՝ արհեստականորեն ընդգծելու մարդկանց կարգավիճակը: Երբ սկսվել է սոցիալականացում և հասարակությունը բաժանվել է շերտերի, ավելի ունևորներն իրենց կարգավիճակն ընդգծելու համար սկսել են հագնել հագուստներ , որոնք պիտի ցույց տային, որ իրենք չեն աշխատում, այսինքն` այդ հագուստները մաքսիմալ անհարմար պիտի լինեին` նեղ կորսետներ, մեծ փեշեր: Ճաշակներն, անշուշտ, տարբեր են, բայց առաջարկն այնքան շատ է նորաձևության թրենդերի մեջ, որ դու աշխատում ես բոլոր թարգեթների հետ:

-Համարենք` ինչ-որ անհատ կամ ընկերություն դիմել է նորաձևության մարքեթինգի մասնագետի, ինչպե՞ս է ընթանում ռազմավարության մշակումը և շարունակվում գործընթացը:

-Առաջինը հասկանում ենք` ինչ արտադրանք է ստեղծում նա, որպեսզի կարողանանք շուկայում ճիշտ դիրքավորել: Օրինակ` նույն Zara-ն ու Massimo Dutti-ն իրականում նույն պահանջմունքն են բավարարում, բայց  տարբեր գնային կատեգորիաներում: էական է հասկանալ` ինչ ծախս ենք անում այդ արտադրանքի ստեղծման համար, ինչ արժեքով պետք է վաճառենք, ում համար է դա նախատեսված և ինչ սպառողական խումբ կարող է  դա գնել: Սա հասկանալուց հետո սկսում ենք փաթեթավորել` բրենդինգ, նեյմինգ, գովազդային արշավներ, ինֆլուենսեր մարքեթինգ։

-Ինչո՞վ է տարբերվում ավանդական մարքեթինգից, ինչու՞ է պետք առանձնացնել:

-Ավանդական մարքեթինգից տարբերվում է այնքանով, որքանով այստեղ նպատակները գրեթե միշտ երկարաժամկետ են: Նույնիսկ մարքեթինգային արշավներն արվում են երկարաժամկետ պլանավորմամբ, թրենդներն էլ ամենաքիչը մեկ տարվա կանխատեսումով: Հայաստանում նորաձևության շուկան մի քիչ դեֆորմացված է. մենք սեզոնին արագ գնում ու հագնում ենք: Կարելի է ասել գործում է seen now-buy now սլոգանը: Բայց միջազգային  նորաձևության շուկայում այլ է:

-Ինչպե՞ս դառնալ նորաձևության մարքեթոլոգ: Որքանո՞վ է պահանջված այս մասնագիտացումը:

-Պահանջված է այնքանով, որքանով Հայաստանում պարզապես չկան նորաձևության մարքեթինգի մասնագետներ: Դրա համար ես, իհարկե, ցավում եմ, որովհետև չկա մրցակցային դաշտ: Այս նեղ մասնագիտացմանը հնարավոր է հասնել, օրինակ, սովորելով որևէ բուհի մարքեթինգի ֆակուլտետում և ուղղակի ավարտական աշխատանքները ընտրելով այս թեմայի շրջանակում: Իմ օրինակը կարող եմ բերել. հեղինակել եմ «Մարքեթինգի առանձնահատկությունները ՀՀ նորաձևության ոլորտում» և «Ազգային նորաձևության միջազգայնացման արդի խնդիրները և հնարավորությունները» թեմաներով գիտական հոդվածները: 

-Կարո՞ղ եք առանձնացել նորաձևության ոլորտում մարքեթինգի հաջողված օրինակ:

-Օրինակներ շատ կան, բայց կասեմ քիչ անդրադարձված օրինակ: Խոսքս Tommy Hilfiger ընկերության մասին է: Այս բրենդի հաջողության գրավականը լոգոտիպն ու գույներն են, որը նրանք հրաշալի օգտագործվում են ողջ ռազմավարության  մեջ: Այն դիրքավորվում է որպես երիտասարդական բրենդ, իսկ գովազդային արշավներն արվում են հիմնականում հայտնի ու ճանաչված մոդելների մասնակցությամբ: Իր գործունեության սկզբում արտադրելով բացառապես սպորտային հագուստ և լինելով Մաս մարքեթի բրենդ` հիմա այն հայտնվել է միջազգային բարձր նորաձևության շրջանակում և ցուցադրություններ է անում` գրավելով միջազգային գնորդների և բլոգերների ուշադրությունը: Դա բացառիկ արդյունք է՝ պայմանավորված միայն մարքեթինգով:

-Ապրիլի 6-ին տեղի է ունենալու «Մարքեթինգը նորաձևության ոլորտում» թեմայով մասնագիտական վերապատրաստման բացառիկ դասընթաց, որը Դուք եք վարելու, ի՞նչ են ստանալու մասնակիցները, ի՞նչ հմտություններ են ձեռք բերելու:

-Մասնակիցները կծանոթանան հայաստանյան նորաձևության շուկային, որովհետև իրավիճակի մասին պատկերացում կազմել կողքից տեսականորեն անհնար է, եթե դու հետազոտություն չես արել: Կծանոթանան մրցակցային շուկային: Ձեռք կբերեն ու կտիրապետեն այն տեխնիկաներին, որով կարող են ճիշտ դիրքավորվել շուկայում և ձևավորել, ընդգծել իրենց բրենդը, գրավել շուկայի նոր մասնաբաժին, հետագայում նաև մեծացնել այն: Այսինքն` հստակ գործիքակազմի հետ ենք ծանոթացնելու, որոնցով կարող ենմեծացնել վաճառքի ծավալները:

—Պահանջվա՞ծ է արդյոք այդ մասնագիտացումը Հայաստանում, որքանո՞վ է հավանական, որ այդ գիտելիքները կկիրառեն գործնականում:

-Պահանջարկը ցույց տվեց, որ կա, փաստորեն, նման խնդիր ու անհրաժեշտություն դրան անդրադառնալու: Ընդամենը մի քանի օր է, ինչ հրապարակել ենք միջոցառման մասին ու արդեն մեծ են արձագանքները հենց մարքեթոլոգների կողմից, որովհետև նորաձևության մեջ մասնագիտանալը շատերի ցանկությունն է եղել, բայց ինչ-ինչ պատճառներով չեն արել: Սա այդ առումով բացառիկ հնարավորություն է առաջին քայլն անելու: Սեմինարը հենց պահանջարկից է ծնվել: Ես, աշխատելով այլ ոլորտում, հիմա վերադառնում եմ նորաձևություն, որովհետև պահանջարկն իսկապես մեծ է:

Հեղինակ՝ Ժաննա Ավագյան